Akıllı Ev Sistemleri

Akıllı Ev Sistemleri (Otomasyonları)

Normal bir ailenin enerji giderlerini arttıran ve gereksiz enerji tüketimine neden olan en büyük etkenler, gereksiz yere açık bırakılan ışıklar, yüksek seviyelerde çalıştırılan ısıtma ve soğutma sistemleri, evin kullanılmayan bölgelerinin ısıtılması, gün ışığından gerektiği kadar faydalanamama, açıkbırakılan cihazlar ve benzeri durumlardır.Isıtma sistemlerinin otomasyonla denetimi bir evin ısı enerjisi tüketimini %10, gereksiz ocakların söndürülmesi, yakılanışıkların %90 parlaklıktayakılması, cihazların ucuz tarife zamanlarına göre programlanması gibi yöntemler ise elektrik enerjisi tüketimini %30’a varan oranda azaltabilir. Akıllı ev kavramı birçok farklı yerde kullanılmaktadır, ancak gerçek anlamda akıllı evin ne olduğunu anlamak için öncelikle evleri sınıflandırmak gerekir. Teknolojik evler gelişmişlik sırasına göre üç ana başlıkaltında toplanabilir.

Kontrol edilebilir evler
Kontrol edilebilir evler mevcut cihaz ve sistemlerin çeşitlikumanda sistemleri ile kolaylıkla kontrol edildiği evlerdir. Yani ev sadece o anda komut alarak o an istenilen durumu oluşturur. Bu tip evler de kendi aralarında; evdeki tüm eşyaların tek bir uzaktan kumanda ile kontrol edildiği durumlar, farklı aletlerin birbiriyle bağlantısıolduğu durumlar ve görünmez kontrol ünitesiyle yönetilen evler gibi kategorilere ayrılmaktadırlar.

Programlanabilir evler
Bu evler statik programlama ile evde yaşayaninsanların daha önceden girdiği eylem zincirine tepki verebilen evlerdir. Bu evlerde kullanılanyazılım güvenilir olmalıdır. Evlerin kötü yanı, değişik bir senaryo istendiğinde sisteme statik olarak girilmesi gerekliliğidir. Bir senaryodan memnun olunmamışsa, bu senaryoyu değiştirmek evde yaşayanlartarafından yapılmakzorundadır. Bu sınıftaki evler; zamana ve sensörlere tepki veren programlanabilir evler, zamana göre programlanabilmenin, sensörlere göre tepki verebilmenin yanındakoşul ve durumlara göre hareket edebilen evler olarak iki gruba ayrılabilir.

Yapay zekaya sahip evler
Programlanabilir evler ile benzerlik gösterir, fakat programlanabilir evlere göre daha gelişmişlerdir. Programlanabilir evlerde senaryolar insan yardımı ile hazırlanmakta iken bu evlerde senaryo girişiyapılmaz. Bu evlerin öğrenmeyeteneği vardır. Bu evler, kendi kendine inceleyip, buna göre kendi ayarlarını ve senaryolarını oluşturabilen evlerdir. Şimdilik hayal gücünde öteye geçememiştir, ne Türkiye’de ne de yurt dışında bu kapsamda uygulanan bir akıllı ev sistemi yoktur.

Akıllı ev otomasyonları
Otomasyon; bir sistemin hazırlanan belirli bir senaryoya göre herhangi bir operatöre gerek duymadan istenilen işlemleri gerçekleştirmesi olarak tanımlanabilir. Ev teknolojileri endüstrinin birçok alanındakullanılan kontrol sistemlerinin gündelik hayata uyarlanması, ev otomasyonu da bu teknolojilerin kişiye özel ihtiyaç ve isteklere uygulanmasıdır.

Akıllı evlerde kullanılan elektronik araçlar
Akıllı posta kutusu, Akıllı kapı, Harekete duyarlıışıklar, Akıllı perde, Akıllıyatak, Akıllı gardrop, Akıllıçamaşır makinesi, Akıllı Banyo, Akıllı masa, Akıllı göstergeler, Akıllı buzdolabı/kiler, AkıllıBulaşık makinesi, Akıllı kameralar, Akıllı zemin, Akıllı telefon, Akıllıfişler, Akıllı kaçak (sızıntı) detektörleri, Ev güvenlik monitörü, Acil durumda yardım çağırma, Kavramsal yardımcı, Akıllıısıtma ve soğutma sistemi, Akıllı televizyon, Akıllı bahçe sulama sistemi vb.

Akıllı evlerde kullanılan teknolojiler
Nispi Mantık: Nispi mantık (fuzzy logic) bulanıkmantık diye adlandırabiliriz. Nispi mantık,insanlarınkullandıkları düşünce metodunu bilgisayarlara aktarmaktır. Dijital mantıkta bir sonuç ya evet ya da hayırdır. Bunun arası bir sonuç olamaz. Nispi mantık ise bu iki sonucun arasını inceleyerek gerçek dünya koşullarına daha yakın kararlar verme imkanısağlar. Madde, zaman ve enerji israfını minimuma düşürmek için bu mantıktan yararlanılabilir.

Telemetri: Kablosuz ya da sabit bir ağ aracılığıyla cihazların uzaktan izlenebilmesi ya da kontrol edilebilmesidir. Telemetri sayesinde kablosuz ağlar ya da radyo linkleri üzerinden cihazlara birtakım komutlar göndermek, cihazın durumu hakkında merkeze bilgi iletmek, cihazla merkez arasında bilgi alışverişinde bulunmak mümkündür. GPRS, GSM tabanlı sistemler dahilinde kullanılmak üzere geliştirilmiş, paket anahtarlamalı bir veri iletişim servisidir. Mobil şebeke abonelerine paket tabanlı veri hizmetleri sağlayan GPRS, ilave paket anahtarlama düğümleri kullanarak mevcut GSM altyapısı bünyesinde çalışacakşekilde tasarlanmalıdır.

X–10 Teknolojisi: X-10, evdeki lambaları, cihazları ve diğer ekipmanları zaten var olan 220V’luk elektrik kabloları üzerinden kumanda etmeye yarayan bir iletişim dilidir.

Cat 5: Alt yapı olarak Cat 5 kablo kullanan sistemlerin, X10 ’dan en büyük farkı elektrik sinyali yerine bilgi akışı olmasıdır. Cihazlar çalışmaları için gerekli enerjiyi güç hatlarındanalıp,iletişim için data kablosu kullanırlar. Gönderilen data bilgileri hangi adrese gidileceğini, hangi işlemin gerçekleştirileceğini içerir. Kablolu akıllı ev sistemlerinin en büyük dezavantajı, binalarda tekrar kablolama ihtiyacıdır.

RF Sistemler: Sistemin dışuyarıcılar ile bağlantısını sağlayan özel bir kablosuz iletişim protokolüdür.

Bluetooth Teknolojisi: Bluetooth, kısa mesafedeki aygıtları birbirine bağlayan bir kablosuz teknolojidir. Bluetooth ‘da cep telefonları,bilgisayarları, PDA’leri, yazıcıları kablosuz olarak bir araya getirir.

Zigbee Teknolojisi: Zigbee organizasyonu güvenilir, düşük maliyetli, güç tüketimi düşük, kablosuz bir şekilde ağ bağlantısı olan ve bir monitör aracılığıyla evdeki cihazların global standartlara uygun olarak kontrolünü öngörmektedir. Yani ev otomasyonunun kontrol panelini oluşturur.

Sonuç
Akıllı ev, hem yabancı ülkelerde hem de ülkemizde yaygın olarak uygulanamamaktadır. Bunun sebebi akıllı evlerin kapsadığı; genişletilmiş multimedya sistemlerinin, konutun her bölgesinde gerekli ayarlamaları yapan güvenlik sistemlerinin, ısıtma ve soğutma sisteminin, konut içerisinde gerekli ışık konforunu hazırlayan aydınlatma sisteminin, kullanılan elektrik enerjisini kontrol eden ve tasarrufunu sağlayan sistemin, elektronik cihazların ve özellikle bütün sistemleri internet ile birleştiren ve entegrasyonunu sağlayan komünikasyon teknolojisinin günümüzde oldukça yüksek bir maliyete sahip olmasıdır. Bu nedenle akıllı ev sistemleri, ülkemizde sadece fazla kullanıcıya sahip sitelerde ve entegrasyonu sağlanmamış tekil sistemler halinde uygulanabilmektedir. Akıllı konutta kullanılan sistemler farklı gelir gruplarına hitap edecek şekilde çeşitlendirilirse, yaygınlığı da artabilir. Teknolojinin gittiği yönde gösteriyor ki bu yüzyılın sonunda ev otomasyonları vazgeçilmez olabilir. Bunun için firmalar bu yönde yatırımlara başlamış durumdalar.